روش شناسی نگرش سیستمی در تفسیر قرآن

قرآن مخزن معارف غنابخش هر طالب حقی است و برای راهیابی به این معارف، ابزاری روزآمد و مناسب لازم است که بتواند به مراد و منظور کتاب آسمانی قرآن نزدیک شود. نگرش سیستمی به عنوان نگرشی کل گرا ، می تواند ابزاری راهگشا برای بهره وری نظام مند از معارف قرآن باشد؛زیرا دیدگاه جزء نگر به آیات قرآن، ممکن است باعث برداشت های ناقص و درک نارسای آنها بشود و از طرف دیگر، قرآن یک سیستم متشکل از مفاهیم مرتبط است و درک سیستم به صورت کلی آن امکان پذیر است نه از طریق شکستن به اجزاء و بر همین مبنا نظریه عمومی سیستم ها که سعی در نشان دادن ارتباط میان اجزاء دارد، به عنوان ابزاری جهت معرفی سیستم قرآن می تواند به کار گرفته شود و در همین راستا بررسی ویژگی های سیستم قرآن و معرفی طرحی منظم از این ویژگی ها در ایجاد فهمی نظام مند از قرآن، سودمند خواهد بود. علاوه بر این مطالعه ای میان رشته ای واستفاده ازنتایج تلاش های علمی در حوزه مدیریت در فهم قرآن حاصل این تلاش خواهد بود.ویژگی های سیستم قرآن که با استفاده از ویژگی های عمومی سیستم ها تبیین می شوند، به طور اجمال عبارتند از: هدف (هدایت، رحمت، شفاء، ...)، اجزاء (واژه، آیه، سوره و....و اجزاء متن و تناظر این دو باهم)، روابط (روابط تولید کننده معنا و شناسایی معنا که به شناسایی روابط می انجامد)، محیط (شأن نزول و...)، منابع( وحی و....)، حالت (فهم مخاطب و..)، سلسله مراتب (مراتب معنایی و...)، پیچیدگی (تناسب آیات و..).روش سیستمی به مخاطب خود این بینش را می دهد که: اولاً قرآن را یک کل به هم پیوسته ببیند؛ ثانیاً ویژگی های سیستم قرآن را مد نظر داشته باشد؛ ثالثاً، توجه ویژه به ارتباطات بین اجزاء داشته باشد و از ابزارهای کشف معنا که در جهت کشف ارتباطات تعریف می شوند؛ بهره ببرد. این پژوهش ادامه دهنده روشی است که می تواندعلاوه بر فهم نظام مند قرآن، زمینه درک ارتباط این فهم با سیستم جهان آفرینش و زندگی بشر را فراهم سازد.